ΟΙ ΤΣΑΜΗΔΕΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ Η ΣΦΑΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ
Ο Ναπολέων Ζέρβας ήταν ο αρχηγός της αντιστασιακής οργάνωσης ΕΔΕΣ (Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος), που ιδρύθηκε από τον ίδιο το 1941, αλλά ξεκίνησε επίσημα τη δράση του, τον Οκτώβριο του 1942.

Αρχικά συνεργάστηκε με τον πολιτικό του αντίπαλο και αρχηγό του ΕΛΑΣ, Άρη Βελουχιώτη, για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Αργότερα όμως, συγκρούστηκαν μέχρι τελικής εξόντωσης.
Ο Ναπολέων Ζέρβας αποτελεί μέχρι σήμερα, μια από τις πιο αμφιλεγόμενες μορφές της αντίστασης.
Οι ΕΛΑΣίτες τον κατηγορούσαν ότι ακολουθούσε τυφλά τις οδηγίες των Βρετανών, από τους οποίους είχε προνομιακή χρηματοδότηση.

Ο ίδιος, στα χρόνια της Κατοχής, συγκρούστηκε με τις ένοπλες δυνάμεις των Τσάμηδων, που είχαν φορέσει τις στολές των Γερμανών και έκαναν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην Ήπειρο, σε βάρος του ελληνικού πληθυσμού.

Οι Τσάμηδες ήταν οι περίπου 20.000 μουσουλμάνοι, που μιλούσαν την αλβανική γλώσσα και κατοικούσαν στην Ήπειρο, στην περιοχή Τσαμουριά, την περίοδο της Κατοχής.
Ένα από τα εγκλήματά τους, που έμεινε στην ιστορία, είναι η σφαγή της Παραμυθιάς, η εκτέλεση δηλαδή των προκρίτων της πόλης.

Συνολικά φονεύτηκαν 58 άτομα. Ο Ζέρβας στη συνέχεια πολιόρκησε και κατέλαβε την Παραμυθιά, προστατεύοντας έτσι τους Ηπειρώτες από τους Τσάμηδες, που συνεργάζονταν με τους Γερμανούς κατακτητές.

Οι Τσάμηδες φοβήθηκαν την τιμωρία και τα αντίποινα και εγκατέλειψαν την περιοχή, για να μη λογοδοτήσουν στα δικαστήρια δοσίλογων. Ωστόσο, ακόμα και σήμερα, παρουσιάζουν τα γεγονότα με διαφορετικό τρόπο.

Υποστηρίζουν ότι δήθεν αγωνίστηκαν κατά των Γερμανών και ότι δεν υπήρξαν συνεργάτες τους.

Η «Μηχανή του Χρόνου» παρουσιάζει στοιχεία και φωτογραφίες, που αποδεικνύουν πως οι Τσάμηδες συνεργάστηκαν με τους Ναζί, καθώς και μαρτυρίες ανθρώπων από την περιοχή.