1. Si nisi debati që ka shpërthyer këto ditë në Shqipëri mbi vendimin e Greqisë për të zgjeruar vijën detare nga 6 në 12 milje?

Debati për çështjen e kufirit detar nisi për shkak të deklaratës së kryeministrit grek Kyrioakos Mitsotakis, ditën e mërkurë, në parlamentin grek, i cili tha se Greqia do zgjerojë kufijtë e saj detar nga 6 deri në 12 milje.

2. Në bazë të cilës konvente ndërkombëtare po vepron Greqia dhe a është një vendim i ligjshëm?

Çdo shtet ka të drejtë të zgjerojë detin e saj territorial deri në 12 milje, vetëm kur e lejon pozita gjeografike, pra kur hapësira detare mes dy vendeve është të paktën 24 milje. Greqia po e zgjeron detin e saj territorial në bazë të Konventës të së Drejtës së Detit (UNCLOS) e Montego Bay e vitit 1982, e nënshkruar nga të dy vendet.

3. Zgjerimi prej 12 milje i përket të gjithë linjës detare të Greqisë apo vetëm linjës perëndimore me Italinë?

Greqia pretendon se do ta zgjerojë detin e saj territorial nga 6 deri në 12 milje fillimisht në Perëndim drejt Italisë dhe në një fazë të dytë në Egje, drejt Turqisë. Pra, zgjerimi nuk do zbatohet me Turqinë. Kryeministri grek e bëri deklaratën pikërisht në seancën plenare ku u ratifikuan dy marrëveshje për ndarjen e zonave detare mes Greqisë dhe Italisë, si dhe Greqisë dhe Egjiptit.

4. Çfarë parashikon Konventa Ndërkombëtare e detit në këto kushte?

Konventa e së Drejtës së Detit (UNCLOS) e Montego Bay e vitit 1982 përcakton se deti territorial i një shteti shtrihet maksimumi deri në 12 milje. Çdo shtet e ka këtë të drejtë. Më 1 qershor 1994, Greqia e ka nënshkruar Konventën e Montego Bay, duke i njohur vetes të drejtën e zgjerimit të detit territorial nga 6 në 12 milje. Por, Greqia theksoi se zgjerimin deri në 12 milje do kryente në një moment më të përshtatshëm.

5. Ky vendim i Greqisë i prek dhe kufirin detar të Shqipërisë?

Vendimi politik i Greqisë për të konkretizuar atë që i ka njohur Konventa e së Drejtës së Detit (UNCLOS), prek pjesërisht edhe kufirin detar me Shqipërinë, por Greqia nuk mund ta zbatojë me Shqipërinë parimin e zgjerimit me 12 milje, pasi distanca nga brigjet midis Shqipërisë dhe Greqisë është më pak se 24 milje në të gjithë gjatësinë e detit territorial mes tyre, madje mes Korfuzit grek dhe Pemës së Thatë (pranë Kasamilit) të Shqipërisë, distanca është më pak se 2 milje. Në raport me Shqipërinë, Greqia nuk ka se si të zgjerohet me 12 milje.

6. Çfarë thotë konventa kur distanca mes dy vendeve është më pak se 24 milje?

Në rastet kur distanca mes dy vendeve është më pak se 24 milje dhe nuk mund të zbatohet shtrirja e detit territorial me 12 milje, ndarja bëhet sipas vijës së mesit me distanca të barabarta nga bregu. Vija e mesit mund të modifikohet sipas rrethanave të veçanta që nga ishujt e banuar, gjiret natyrore etj.

7. Perse Greqia po e merr ketë vendim pikërisht në këtë moment?

Vendimi është mesazh politik në kulmin e tensioneve me Turqinë për zonat e influencës në Mesdheun Lindor. Greqia dhe Turqia janë konflikt sa i takon Zonav...