Suçlu insanla masum insanı birbirinden ayıran en önemli alametlerden biri, 'masumun huzuru, suçlunun huzursuzluğu'dur. Dünyanın tüm ülkelerinde suçlu insanlar, tedirgin ruh hallerinden, etrafı korku içinde araştıran huzursuz bakışlarından, garip hareket ve mimiklerinden kendilerini ele verirler. Bu tip insanlar hayatları boyunca deşifre olma, yakalanma, küçük düşme, aşağılanma korkusu yaşarlar. Suçlarını işledikten sonra, insanlardan kaçan 'yabani hayvanlar gibi', her fırsatta kendi kovuklarına, yani kendi yalnız dünyalarına çekilir ve korku dolu bir bekleyiş içine girerler. Karanlığa siner ve fark edilmemeyi umarlar.

İşte münafığın ruh hali de böyledir. Çünkü münafık sürekli suç işleyen, işlediği suçu örtbas edebilmek için yalan söyleyen, hasta bir ruha sahiptir. Hayatı boyunca hep hainlik yapar ve hep sinsi planlar kurar. Bu nedenle üzerinde her an bu durumun getirdiği yakalanma ve fark edilme korkusu vardır.

Münafığın fark edilmekten bu kadar korkmasının sebebi, tam bir 'dünya aşığı olması', yani 'dünyaya şiddetli bağlılığı'dır. Bir münafık için en büyük felaket, 'küçük düşmesi, itibar kaybetmesi, işlediği suçların ortaya çıkıp aşağılanması'dır. Münafık küçük düşmekten adeta ölümden korkar gibi korkar. En ufak bir yalanının veya hainliğinin ortaya çıkması ihtimali, etinden et kopartılıyormuşçasına canını yakar. İtibarının zedelenmesi ihtimali ona hayatın sonu gibi gelir. Allah'tan korkmaz, ama insanlardan ölesiyle korkar.

Öte yandan münafığın ruhunda yaşadığı azap dolu bu korkunun çapı, diğer suçlu insanlara göre kat kat daha fazladır. Çünkü münafık aralıksız suç işler ve aralıksız yalan söyler. Müslümanlarla birlikte yaşadığı her gün ve günün her saati ayrı bir hainlik yapar. Hırsızlık yapar, iftira atar, tuzak kurar, küfürle işbirliği yapar, casusluk yapar. Dolayısıyla işlediği her suç ondaki korku duygusunun derinliğini bir kat daha artırır. Zamanla bu durum öyle bir hale gelir ki, ruhu korkunun ve kuşkunun şiddetiyle sarsılmaya, şiddetli gelgitler yaşamaya başlar.
Allah münafıkların bu 'paranoyak ruh halini' bir ayette 'her çağrıyı kendi aleyhlerinde sanırlar' sözleriyle açıklamıştır:

... Her çağrıyı kendileri aleyhinde sanırlar. Onlar düşmandırlar, bu yüzden onlardan kaçınıp-sakının. Allah onları kahretsin; nasıl da çevriliyorlar. (Münafikun Suresi, 4)

Allah bu ayet ile Müslümanlara, münafığın en zayıf noktalarından birini deşifre etmiştir. Münafık, 'etrafındaki her konuşmayı, her hare