Dünya mimarlık tarihinin en büyük anıtlarından biri kabul edilen bugünkü Ayasofya'yı, günümüzden yaklaşık 1500 yıl önce Batı Anadolu'lu iki mimar, Söke'li (Miletos) Isidoros ve Aydın'lı (Tralles) Anthemios inşa etti.

Yapımına Bizans İmparatoru Justinianos tarafından karar verilen bugünkü Ayasofya'nın inşaatında, yüz ustabaşının yönetiminde onbine yakın işçi çalıştı ve bu dev eser, 27 Aralık 537 tarihinde açıldı.

Justinianos'dan sonra gelen Bizans İmparatorlarının büyük özen gösterdikleri Ayasofya, 1453 yılında Türklerin İstanbul'u fethetmelerinden sonra camiye çevrildi ve bu kutsal mekana aynı özeni, bu defa Osmanlı Sultanları göstermeye başladı.

16. yüzyılda, II. Selim döneminde, Başmimar Sinan'ın koyduğu dev payandalarla yıkılmaktan kurtarılan Ayasofya'nın bahçesinde de, Osmanlıların en büyük ve en kalabalık Hanedan Mezarlığı yer alıyor.

Cumhuriyet döneminde Atatürk'ün direktifiyle müzeye çevrilen Ayasofya, bugün tüm insanlığın "ortak kültür mirası" olarak, kapılarını herkese açmış durumdadır.