در باد مخالف؛ جسارت در صحنه آرایی

سینمای استونی، در مقیاس با سایر کشورهای اروپایی، صنعتی کوچک با خروجی تنها شش فیلم در سال است. امسال فیلم «در باد مخالف» (استونیایی: Risttuules، انگلیسی: In the Crosswind) بی تردید یکی از آثار برجسته استونی است. فیلم را مارتی هِلده ساخته و داستان آن در سال ۱۹۴۱ و در اوج تبعید استونیایی ها به سیبری می گذرد.

انتخاب زیبایی شناختی فیلم جسورانه است. فیلم از ۱۳ صحنه ثابت سیاه و سفید تشکیل شده است. این صحنه ها در اصطلاح به «تابلوی زنده» (tableaux vivants) هم شناخته می شوند. هر یک از این ۱۳ صحنه در دو تا شش ماه آماده سازی و در یک روز فیلمبرداری شده اند. کل زمان فیلمبرداری نیز سه سال و نیم به طول انجامیده است.

مارتی هلده، کارگردان ۲۷ ساله فیلم، امسال جوانترین کارگردان حاضر در جشنواره فیلم تالین استونی است. این فیلم، نخستین فیلم بلند او است.

مارتی هلده در مورد ایده ابتدایی فیلم می گوید: «ایده اثر در واقع از یک نامه آمد.... در آن نوشته بود: “احساس می کنم در سیبری زمان ایستاده، که جسمم در سیبری اما روحم هنوز در وطن است.” با خواندن این جمله ها فکر کردم می خواهم فیلمی بسازم که در آن زمان متوقف باشد تا احساس آن روز آن مردم در سیبری را از نو خلق کنم. می خواستم تماشاچی در سالن همان احساسی را داشته باشد که آن افراد در سیبری داشتند. می خواستم آزادی مخاطب را از او بگیرم تا نتواند جای خاصی را تماشا کند و نقطه فوکوس را تشخیص دهد. برانگیختن واکنشی از این دست ایده اصلی بود.»

تنباکوی گیلاس؛ عاشقانه ای در دل طبیعت

یکی دیگر از کارگردانان دیگر که فیلم نخست خود را به جشنواره فرستاده، کا ترین مایمیک است. او به همراه همسرش آندرس مایمیک، فیلم «تنباکوی گیلاس» (استونیایی: Kirsitubakas، انگلیسی: Cherry Tobacco) را ساخته اند. فیلم، داستان یک دختر شهرستانی استونیایی را روایت می کند.

تابستان است و در استونی راه های زیادی برای گذراندن شب های نیمه تابستان وجود ندارد. لورا، دختر جوانی که از شرایط کسالت بار خسته است، به همراه یک دوستدار طبیعت به نام جوزپ، به گردشی طبیعی می رود. در طول سفر، رابطه میان این دو پیچیدگی هایی پیدا می کند. لورا سردرگم می شود. نمی داند آیا برای بار نخست در حال تجربه کردن عشق است و یا تنها در جوزپ، تصویر پدری را جستجو می کند. از فیلمساز پرسیدیم آیا فیلم را بر اساس تجربه ای شخصی ساخته است؟

کاترین مایمیک در پاسخ می گوید: «قصه، تخیلی است اما جزئیات و لحظاتی از زندگی حقیقی در آن هست. اگر در مورد عاشق شدن فیلمی می سازید، باید تجربه ای هم داشته باشید. بله، چیزهایی از زندگی حقیقی خودم در فیلم هستند.»

فیلم در جنوب استونی فیلمبرداری شده، جایی که رابطه ای عمیق میان سکنه و طبیعت جریان دارد. «تنباکوی گیلاس» در سینماهای این کشور بر پرده رفته است.