Bangladeş‘teki Rana Plaza’da yaşanan dramdan tam bir yıl sonra, çoğunluğunu kadınların oluşturduğu tekstil işçileri hala köle gibi çalıştırılmaya devam ediyor. Tekstil dünyasındaki bu dev kazadan beri işçilerin hayatlarında gözle görülür bir değişiklik yaşanmadı. Zira ülke ekonomisi için hayati öneme sahip sektörde rekabet, insandan hala daha ön planda.

Bangladeş‘te 5 bin tekstil fabrikası bulunuyor. Ülke ihracatının yüzde 80’ini oluşturan sektörden 4 milyon kişi ekmeğini çıkarıyor. Dünya genelinde üretilen her 10 kot pantolondan 1’i Bangladeş‘ten geliyor. Çin’in ardından dünyanın en büyük ikinci fabrikası olan ülkede bir tişört 2, bir pantalon 4 ila 8, bir gömlek ise 4 ila 6 Euro’ya mal ediliyor.

Uzmanlar, büyük markaların ürünleri en ucuz fiyattan satın almaya devam ettiğini söylüyor:
“Rana Plaza ve Tazreen kazası ucuz fiyatların en yüksek masrafı. Markalar, binlerce ve binlerce işçinin hayatları pahasına ürünleri her zaman en ucuz fiyattan satın almaya çalışıyor. Bol keseden atmayı biliyorlar ama aslında hiçbir şey yapmıyorlar.”

Fakat binlerce işçinin protestoları sonunda meyvesini verdi. Hükümet tüm tekstil fabrikalarında yangın ve çökme tehlikesine karşı teftiş programı başlatmak zorunda kaldı. Her ne kadar yetersiz de kalsa maaşlara aylık 30 ila 50 Euroluk zam yapıldı. 200 fabrika sıkı teftişlerden geçirildi. Bina güvenliği ve yangın konusunda hazırlanan bir anlaşmaya 150 marka imza koydu. Fakat kazazedelere ve yakınlarına verilmesi vadedilen 30 milyon Euroluk yardımın sadece 11 milyonu aktarıldı.

Bu yüzden de getirilen iyileştirmeler yetersiz kaldı. Bu durumda bölgesel yatırımcılar tarafından dağıtım şirketlerinin fazla cesaretlendirilmemesi de önemli rol oynadı:

“Fabrikalar ayakta kalmak zorunda. Çünkü sipariş olmazsa çalışanlarının maaşlarını ödeyemezler. Bu yüzden müşterilerimizden ve perakendecilerden işlerini çekmemelerini ya da en azından sipariş vermeye devam etmelerini istiyoruz. Böylece hem işverenler hem de çalışanlar hayatta kalabilir.”

Güvenlik sözleşmesine imza koyan tüm markalardan sadece 10’u işçilerin maddi zararlarının karşılanmasına katıldı. Carrefour ve Auchan gibi süpermarket devleri Rana Plaza ile atölyeleri arasında hiçbir bağ olmadığını iddia ediyor. Oysa felaketin yaşandığı binada bu iki firmaya ait etiketler de bulunmuş durumda.